უჩა ბლუაშვილი

სამხრეთ საქართველოდან დეპორტირებული მოსახლეობის დიდი უმრავლესობა თავს `მესხეთელ თურქად” მიიჩნევს. საქართველოში დამკვიდრებული თვალსაზრისის მიხედვით კი ისინი არა `თურქი მესხები”, არამედ მაჰმადიანი მესხები არიან. ამ თვალსაზრისს საკმაოდ მყარი საფუძველი გააჩნია: ისტორიული დოკუმენტები სრულიად ერთმნიშვნელოვნად მოწმობენ, რომ დეპორტირებული მოსახლეობის 80-85 პროცენტი ეთნიკური ქართველია. კიდევ ერთი არგუმენტი, რომლითაც ამ თვალსაზრისის ავტორები აპელირებენ, ასეთია: ტერმინი `თურქი მესხი” ნონსენსია. `თურქი მესხი” ბუნებაში არ არსებობს. ადამიანი ან თურქია, ან მესხი, ანუ ქართველი...მოდით წყნარად, ემოციების გარეშე განვიხილოთ ორივე არგუმენტი. დავიწყოთ უკანასკნელით. ისინი, ვინც ნონსენსად მიიჩნევენ ტერმინ `თურქ მესხს”, რატომღაც არ აპროტესტებენ სიტყვათა ასეთ შეთანაწყობას: `ქართველი ებრაელი”, `რუსი ებრაელი”, პოლონელი ებრაელი” და ა. შ. თუ შეიძლება არსებობდეს ქართველი ებრაელი, რატომ არ შეიძლება დავუშვათ `თურქი მესხის” არსებობა? ქართველ ებრაელს მხოლოდ მშობლიური ენა აქვს დაკარგული. 26 საუკუნის მანძილზე მან შეძლო საკუთარი სარწმუნოების, და რაც მთავარია, ეროვნული ცნობიერების შენარჩუნება. ჩვენს ე. წ. თურქ მესხს კი არა მხოლოდ სარწმუნოება, ენაც და ეროვნული იდენტობაც დაკარგული აქვს. XX საუკუნის პირველ მეოთხედამდე ეს ადამიანები კითხვაზე, თუ რომელ ეროვნებას ეკუთვნოდნენ, თავდახრილნი პასუხობდნენ: ჩვენ იერლი მუსლიმები, ე. ი. ადგილობრივი მუსლიმები ვართო. ასე ცდილობდნენ ისინი როგორც ქრისტიანი მესხებისგან, ისე ეთნიკური თურქებისგან დისტანცირებას. დღეს ეს ადამიანები ამაყად აცხადებენ, რომ `მესხეთელი თურქები” არიან. თუ მათ არჩევანის წინაშე დავაყენებთ _ თავიანთი იდენტობის განმსაზღვრელ ტერმინად ან მესხობა ან თურქობა აირჩიონ, ისინი უყოყმანოდ მესხობაზე იტყვიან უარს...